"Панорама" КБ-да "Панорама" ГАЖ 14 үшін 6.1.0 нұсқалы "3D талдау кешені" әзірленді. Кешен беттердің модельдерін құру және салынған модельдерді пайдаланумен кеңістіктік талдау міндеттерін шешу үшін арналған. Жаңа нұсқада кеңістіктік деректерді үш өлшемді модельдеу, импорттау мен экспорттау құралдары жаңартылды.

"LAS-тан нүктелер бұлтын импорттау" міндеті жете аяқталды. Міндет LIDAR (light detection and ranging) лазерлік локаторларының көмегімен алынған LAS файлдарынан MTD-модельдерін жүктеуді орындайды. LAS-файлдардың деректері жер немесе теңіз бетін, атмосфераны зондтау нәтижелерін қамтуы мүмкін. MTD-модель тайлдап сұрыпталған нүктелі өлшеулерді қамтиды, бұл есептеу мен талдау міндеттерін шешу үшін деректерге жылдам қол жетімділікті қамтамасыз етеді. MTD-моделін блоктап толтырудың жаңа тәсілі көлемі 8 Гбайттан астам LAS-файлдарды жүктеу уақытын 3-5 есе азайтады. Көлемі 14.4 Гбайт болатын 555 миллион нүктелер санымен LAS бақылау файлын жүктеу 16 минут ішінде орындалды.

Биіктіктер матрицаларын – TXT, TIFF, KMZ – экспорттау үшін деректердің қолдаулы форматтарының тізімі кеңейтілді. KMZ қалыптастырылатын мұрағаты КМL (Keyhole Markup Language) жобасының файлын және сақталатын аумаққа тайлдар пирамидасының жинағын қамтиды. КМL файлы матрицалық деректердің параметрлерін: матрицаларды байланыстыру атаулары мен координаттарын, сондай-ақ оларды бейнелеу басымдықтарын сипаттауды қамтиды.

Жердің үш өлшемді картасын құру міндеті жете аяқталды. DB3D форматына модельді сақтау мүмкіндігі жете аяқталды. DB3D форматы SQLite форматында метадеректердің кестелерімен бірге жинақталған үш өлшемді тайлдар пирамидаларын сақтау мен бейнелеу үшін арналған. Ол сұратылатын масштабқа және аумаққа сәйкес кеңістіктік ақпаратты жылдам тайлдық беруді қамтамасыз етеді. Көлемдік тайлдар матрицасы GoogleCrs84Quad типке ие болады. Деректерді масштабтық тәптіштеу деңгейі және жабын ауданы шектелмеген. Беттердің текстуралары JPEG және PNG форматтарында сақталады. Деректер базасына бедердің моделін сақтау үстел үстілік пен Web-қосымшаларда жердің үш өлшемді моделін бейнелеуді жылдамдатады, бастапқы картографиялық деректерсіз модельмен кейінгі жұмыс істеу үшін мүмкіндік береді.

Бағдарламаның жаңа нұсқасын Жүктеу бөлімінде жүктеуге болады.

"Панорама" КБ-ның мамандары Ямало-Ненец автономиялық округінің картасын дайындады және "Кеңістіктік деректер банкі" геопорталында орналастырды. Карта OpenStreetMap деректері бойынша қалыптастырылды, бастапқы деректер Geofabrik сайтынан алынды. Карталармен жұмыс істеу үшін Панорама Мини ГАЖ бағдарламасын немесе "Панорама" КБ-ның басқа бағдарламалық өнімдерін пайдалануға болады.

Карталар 1:5 000 масштабтағы (map5000m) ірі ауқымды жоспарлардың жаңғыртылған сыныптауышына келтірілген және қапталынған жобада (mptz) сақталған. MPTZ форматындағы жобаның құрамына өңірдің аумағына (ел, федерация субъектісі, әкімшілік аудан) арналған сандық карта, әкімшілік-аумақтық бөліністің картасы және сандық сыныптауыш кіреді. Кеңістіктік деректер банкінде жаңартуларды орналастыру Сандық карталардың деректерінің және ЖҚЗ деректерінің банкі бағдарламасының көмегімен орындалған. Кеңістіктік деректер банкінің ішіндегісін геопорталда жариялау және жүктеу үшін деректерге қолжетімділік GIS WebServer SE құралдарымен іске асырылған.

OpenStreetMap деректерінің негізіндегі тегін карталар "Сандық карталар" бетінде жүктеу үшін қолжетімді.

"Панорама" КБ-да C++ Builder, Delphi Embarcadero ортасында ГАЖ-қосымшаларды құру үшін 14-нұсқалы GIS ToolKit инструментарийі әзірленді. Жаңа нұсқада жаңартылған ГАЖ-ядросының функцияларын пайдалану есебінен геодеректердің іздеу және талдамалық операцияларын орындау жылдамдығы арттырылды.

Алмасу форматтарынан немесе деректер базаларынан деректер импортынан кейін, бірнеше миллионнан бастап және одан көп объектілерді қамтитын үлкен векторлық карталарды бастапқы ашу – ондаған секундтардан секундтың үлестеріне дейін жеделдетілді. Картаны сұрыптау кезінде сияқты, бейнелеу бірізділігінің тізбегінде картаға қосылатын объектілерді позициялау жақсартылды. Бұл картаны редакциялаудың сапасы мен ыңғайлылығын жақсартады, деректер жинағын ашқан кезде объектілер дарағын бастапқы тұрғызуды жеделдетеді.

Бағдарламада жақтаушамен шектелген растрлық деректерді бейнелеу оңтайландырылған. Мұндай растрлардың кескіні еркін күрделілікті жақтауша контуры бойынша кесіледі. Жақтауша еркін жабық контур бойынша немесе таңдалған объекті бойынша орнатылуы мүмкін. Жақтауша мыңдаған нүктелерді және мыңдаған контурларды қамти алады, сонымен қатар растрдан ауданы бойынша бірнеше есе асып кете алады. Жақтауша нүктелерінің көп саны растрды бейнелеу жылдамдығын азайтады. Растрларды бейнелеуді жеделдету үшін жазу кезінде растрдың жақтаушасын оңтайландыру қосылған – жақтаушаның барлық контуралары әрбір растрдың габариттері бойынша кесіледі. Аймақтың жақтаушасын жабынның әр растрына орнатқан кезде оңтайландырылған жақтауша жазылады. Растарларды және бұрын жасалған биіктіктер матрицаларын ашқан кезде жақтаушаны оңтайландыру автоматты түрде орындалады (файлға жақтаушаны оңтайландыруды орындау нышаны енгізіледі). Мұндай амал жаңа растрлық деректерді де, бұрын жасалғандарды да бейнелеуді жеделдетуге мүмкіндік береді.

Картадағы нүктелік шартты белгілерді топтастыру үшін қолданылатын кластерлерді бейнелеу жетілдірілді. Кластерді сипаттауға "Кластердегі бірінші белгіні бейнелеу" қасиеті қосылды. Оны кластер белгісінің позициясына орнатқан кезде кластердегі бірінші объекті, одан кейін кластер белгішесі бейнеленетін болады. Кластер белгішесі бұл жағдайда тек объектілер санын немесе шартты белгінің басқа да толықтырушы элементтерін қамтуы мүмкін. Объектінің суретін салған кезде әртүрлі семантикалар, оның ішінде графикалық файлдарға сілтемелер ескерілуі мүмкін, бұл жалпыланған белгіні неғұрлым күрделі және ақпаратты етеді.

Сервер ГАЖ-да орналасқан карталарға сілтеме-файлдарды қолдау қосылды. Мысалы, кез келген кеңейтумен (".sitx", ".mpt" немесе басқамен) мәтіндік файл UTF-8: REF HOST#gisserver.ru#2047#ALIAS#kaliningrad.mptz кодтауында жолды қамтуы мүмкін. Бұл файлды ашқан кезде сервердегі деректерге автоматты ауысу орындалатын болады.

GIS Toolkit инструментарийі кеңістіктік деректерге тікелей қол жеткізу үшін визуалды компоненттер жиынтығынан (бастапқы мәтіндерде жеткізіледі) және ГАЖ-ядросының AПИ функцияларынан тұрады. Инструментарий кеңістіктік деректерді өңдеу және визуалдау талап етілетін клиент-серверлік пен үстел үстілік 32 және 64-разрядты қосымшаларды әзірлеу үшін арналған. Кеңістіктік деректер жұмыс орнында да (деректерге тікелей қолжетімділік), жергілікті желіде де немесе Интернет желісінде де (Сервер ГАЖ-ға қолжетімділік компоненттері немесе халықаралық хаттамалар бойынша деректермен алмасу пайдаланылады) орналасуы мүмкін.

Бағдарламаның жаңа нұсқасы Жүктеу бөлімінде жүктеу үшін қолжетімді.

"Панорама" КБ-да 14-нұсқалы "Панорама-Редактор" бағдарламасы әзірленді. Жаңа нұсқада арнайы карталарды құру мен жаңарту, ЖҚЗ деректерін бейнелеу, кеңістіктік деректерді импорттау мен экспорттау, есеп берулерді тұрғызу және басқа құралдар жаңартылды.

"Карта редакторы" тапсырмасында "Биіктікті редакциялау" панелінде "Координаттардың 4-ші өлшемін жою" режимі қосылды. Режим таңдалған объекті үшін немесе белгіленген объектілер үшін 4-ші өлшеуде (М) қалқымалы нүктесі бар санды немесе бүтін санды мәндердің (F) жұбын қамтитын 4-өлшемді координаттарды 3-өлшемді координаттарға түрлендіруге мүмкіндік береді. "Метрикадағы биіктікті жою" режимі 4-өлшемді немесе 3-өлшемді координаттарды 2-өлшемділерге түрлендіреді. "Объектіні құру" панелінде Қолтаңба типті объектіні картаға түсіру режимі жете аяқталды. Қолтаңбаны объектіге дәл байланыстыру үшін меңзерді нүктенің төңірегіне бағыттау кезінде объектінің нүктесін қармау механизмі пайдаланылады. Қармау режимі "Объекті торабын қармау" қалқымалы мәзірді таңдаған кезде немесе "K" перне тіркесімін басқан кезде іске қосылады. Қолтаңба метрикасы объектінің таңдалған нүктесінің дәл координаттарын қамтитын болады.

"Объектілер тізімдері" тапсырмасы жете аяқталды, ол көптеген объектілерге операциялардың орындалуын қамтамасыз етеді: бөлу, біріктіру, қиылысу, әртүрлі қиылысу типтерімен қиылысатын объектілерді іздеу, қашықтық бойынша іздеу, аймақтарды салу және басқалар. Эталонды тізімдегі объектілердің редакцияланатын тізімінің объектілерінен кесіп алу үшін "Тізімдер бойынша объектілерді кесіп алу" режимі қосылды. Контурлары эталонды тізім редакцияланатын тізімнің объектелерін редакциялау үшін пайдаланылатын алаңдық объектілерді қамтуы керек. Эталонды тізімдегі объектілер, редакцияланатын объектісі бар қиылысу нүктелерінің эталонды объектісіне кіріктіру жасалатын жағдайларды қоспағанда, редакцияланбайды.

"Сыныптауыш редакторында" символдық семантиканың қасиеттерінде жол мәніндегі рұқсат етілген таңбаларды немесе арнайы тағайындалған жол үлгісін, мысалы, GUID-ті, кадастрлық нөмірді және басқаларын анықтайтын жол шаблонын енгізуге болады. Мәннің шаблоны бар жолдар үшін Объектіні таңдау диалогына мәндерді енгізу кезінде оның шаблонға сәйкестігі тексеріледі.

"Абсолютті биіктіктерді бақылау" тапсырмасы жете аяқталды. "Негізгі және қосымша горизонтальдарды өткізуді бақылау» режимі екі бөлек режимге бөлінген – "Негізгілерді өткізуді бақылау" және "Қосымшаларды өткізуді бақылау". Ауданға байланысты қосымша горизонтальдар картада әрқашан бола бермейді. Бұл жағдайда қосымша горизонтальдарды өткізудің бақылауын өшіру бағдарламаның беретін хабарламалар санын азайтуға мүмкіндік береді, бұл бақылау нәтижелерін талдауды жеңілдетеді. Векторлық картаның сапасын бақылау тапсырмасында, егер Сыныптауыш редакторында берілген болса, символдық семантикалар мәндерінің шаблонға тексеруі қосылған. Метриканың қос нүктелерін бақылауда "Топологияны есепке алусыз" опциясы қосылған. "Топологияны есепке алусыз" опциясы қосылған кезде екі нүктенің болуы тек бақыланатын объектінің метрикасы бойынша орындалады.

"Файл" мәзірінен "Фотосуреттерді қосу" тапсырмасы жете аяқталды. Картада фотосуреттер белгішелер (кішірейтілген кескіндер) түрінде бейнеленеді. Карта ұлғайған кезде фотосурет ұлғайып, фотосуретті толығырақ көруге мүмкіндік береді. Картада фотосуреттерді топтастыру үшін масштабтау кезінде автоматты кластерлеу алгоритмі қолданылды. Фотосуреттері бар тығыз орналасқан объектілер осы ұяшықтағы фотосуреттер санын көрсету арқылы кластердегі бірінші объектіге ауыстырылады. Фотосуреттерді жүктеу үшін фотосуреттер бар буманы таңдау керек. Таңдау аяқталғаннан кейін ашық құжатқа фотосуреттер түрінде нүктелік объектілерді қамтитын қызметтік карта қосылатын болады. Бұл объектілерге фотосуреттер файлдарына сілтеме жазылатын болады. Қызметтік карта құжат бумасында сақталады және құжаттар карталарының тізіміне енгізіледі. Құжатты қайта ашқан кезде фотосуреттері бар карта автоматты түрде ашылады. Қажет болған жағдайда, барлық ашық деректердің тізімі MPT немесе MPTZ жобасына сақталуы мүмкін.

Картадағы нүктелік шартты белгілерді топтастыру үшін қолданылатын кластерлерді бейнелеу жете аяқталды. Кластерді сипаттауға "Кластердегі бірінші белгіні бейнелеу" қасиеті қосылды. Оны кластер белгісінің позициясына орнатқан кезде кластердегі бірінші объекті, одан кейін кластер белгішесі бейнеленетін болады. Кластер белгішесі бұл жағдайда тек объектілер санын немесе шартты белгінің басқа да толықтырушы элементтерін қамтуы мүмкін. Объектінің суретін салған кезде әртүрлі семантикалар, оның ішінде графикалық файлдарға сілтемелер ескерілуі мүмкін, бұл жалпыланған белгіні неғұрлым күрделі және ақпаратты етеді.

Жақтаушамен шектелген растрлық деректерді бейнелеу жете аяқталды. Мұндай растрлардың кескіні еркін күрделілікті жақтауша контуры бойынша кесіледі. Жақтауша еркін жабық контур бойынша немесе таңдалған объекті бойынша орнатылуы мүмкін. Жақтауша мыңдаған нүктелерді және мыңдаған контурларды қамти алады, сонымен қатар растрдан ауданы бойынша бірнеше есе асып кете алады. Жақтауша нүктелерінің көп саны растрды бейнелеу жылдамдығын азайтады. Растрларды бейнелеуді жеделдету үшін жазу кезінде растрдың жақтаушасын оңтайландыру қосылған – жақтаушаның барлық контуралары әрбір растрдың габариттері бойынша кесіледі. Растарларды және бұрын жасалған биіктіктер матрицаларын ашқан кезде жақтаушаны оңтайландыру автоматты түрде орындалады (файлға жақтаушаны оңтайландыруды орындау нышаны енгізіледі). Мұндай амал жаңа растрлық деректерді де, бұрын жасалғандарды да бейнелеуді жеделдетуге мүмкіндік береді.

"Есеп берулер конструкторы" тапсырмасында еркін өлшемді жобаны жасау мүмкіндігі қосылды. Картаның жаңа ойындысын түсірген кезде оны жұмыс аумағының жақтауы бойынша дәл түсіру, яғни құжаттың жалпы фонын құру мүмкіндігі пайда болды. Құжаттағы объектілерді бейнелеу ретін басқару құралдары ("Бәрінен жоғары", "Бәрінен төмен") қосылды. Құжатқа бір немесе бірнеше алдын ала дайындалған мөртаңба шаблондарын (бұрыштық мөртаңбалар, колонтитулдар және басқалар) кіріктірілетін шаблондардың кескінін алдын ала қарап шығу мүмкіндігімен "Мөртаңбаны қосу" жаңа режимі қосылды. Жаңа режимдер графикалық құжаттардың тез және сапалы құруы мен безендіруін қамтамасыз ететін тапсырмалар құралдарын толықтырады.

"Векторлық картаны графикалық форматтар файлдарына сақтау" тапсырмасында ашық құжатты KMZ форматына экспорттау қосылды. Қалыптастырылатын KMZ архиві KML жобасының файлын және сақталатын аумаққа растрлық тайлдар пирамидасының жинағын қамтиды. KML файлында растрлық деректердің параметрлерін – растрларды байланыстырудың атаулары мен координаттарын, сондай-ақ оларды бейнелеу басымдылығын сипаттауды қамтиды. KMZ форматынан басқа, тапсырма кескіндерді BMP, TIFF, JPEG, PNG және RSW форматтарына сақтай алады. Векторлық карталарды, суреттер мен матрицаларды, сондай-ақ сыртқы интернет-ресурстардан (WMS және WFS-сервистерден) және деректер базаларынан геокеңістіктік деректерді қоса алғанда, кез келген түрдегі және құрамдағы электронды карта құжатының үзіндісі сақталуы мүмкін. Тапсырмада таңдалған аймақ бойынша, беттің форматы бойынша және белгіленген объектілердің габариттері бойынша, мысалы, номенклатуралық парақтардың жақтаушаларының габариттері бойынша картаның кескінін сақтау мүмкіндігі іске асырылған.

"Биіктіктер матрицасының экспорты" тапсырмасында сақталатын файлдардың форматтар тізімі кеңейтілді. TXT және TIFF файлдарымен бірқатар бедердің сандық матрицасын KMZ файлына сақтау мүмкіндігі қосылды. Қалыптастырылатын KMZ файлы KML жобасы және тайлдар жиынтығы – бедердің биіктігі туралы деректері бар бір арналы GeoTIFF файлдары бар архив болып саналады. KML файлында деректердің сипаттамасын: файлдардың атауларын және тайлдарды байланыстыру координаттарын, сондай-ақ оларды бейнелеу басымдылығын қамтиды. Тапсырма "Файл – ... экспорттау – Биіктіктер матрицасы (TXT, TIFF, KMZ)" бас мәзірінің тармағының көмегімен шақыртылады.

Алмасу форматтарынан немесе деректер базаларынан деректер импортынан кейін, бірнеше миллионнан бастап және одан көп объектілерді қамтитын үлкен векторлық карталарды бастапқы ашу – ондаған секундтардан секундтың үлестеріне дейін жеделдетілді. Картаны сұрыптау кезінде сияқты, бейнелеу ізділігінің тізбегінде картаға қосылатын объектілерді позициялау жақсартылды. Бұл картаны редакциялаудың сапасы мен ыңғайлылығын жақсартады, деректер жинағын ашқан кезде объектілер ағашын бастапқы тұрғызуды жеделдетеді.

Бағдарламаның жаңа нұсқасын Жүктеу бөлімінде жүктеуге болады.

"Панорама" КБ мамандары кадастрлық есепке машина-орынды қою бойынша 4-релиз 06-нұсқалы техникалық жоспардың XML құжаты мен қағаз нұсқада есеп беруін қалыптастыру бойынша бейнесабақ дайындады. "Кадастрлық инженердің АЖО", "Панорама" ГАЖ немесе "Панорама-редактор" пайдаланушылары техникалық жоспардың XML құжаттары мен қағаз нұсқада есеп берулерін геодезиялық есептеулер кешені көмегімен қалыптастыра алады.

Оқу материалында РФ Экономикалық даму министрлігінің 2015 жылғы 18 желтоқсандағы № 953 бұйрығына сәйкес деректерді дайындау, міндетті сипаттамаларды толтыру және 06-нұсқалы техникалық жоспардың XML файлы мен қағаз нұсқалы есеп беруін қалыптастыру ерекшеліктері көрсетілген. Осы бұйрықтың негізінде "Панорама" КБ бағдарламалық өнімдерінде survey.v5.rscz шартты белгілеулердің сыныптауышы әзірленді. Сыныптауышта кадастрлық карталар мен басқа да кадастрлық құжаттардағы қабаттардың, семантикалық сипаттамалардың және кадастрлық мәліметтерді бейнелеуге арналған объектілердің жалпы тізімі іске асырылған.

Техникалық жоспары кадастрлық картада объектілерді таңдау нұсқасына байланысты бір немесе бірнеше жылжымайтын мүлік объектілері үшін қалыптастырылуы мүмкін. "XML-құжатты қалыптастыру" және "Мәтіндік есеп беруді қалыптастыру" процедуралары "Техникалық жоспары" диалогында орындалады. Диалогтың ішіндегісін бастапқы инициализациялау және жылжымайтын мүлік объектісінің типін орнату таңдалған қалыптастыру режимін есепке алумен сандық кадастрлық картадан алынған мәліметтермен орындалады.

"Техникалық жоспар" диалогында деректерді енгізу мен редакциялауға арналған элементтер техникалық жоспардың бөлімдері мен деректемелеріне сәйкес топтар бойынша реттеледі, және экрандық беттер (бетбелгілер) бойынша құрастырылған:

- Жалпы мәліметтер;

- Бастапқы деректер;

- Объектіні сипаттау;

- Объектінің бөліктері;

- Графикалық бөлім;

- Параметрлер.

Оқу материалдарымен "Бейнесабақтар" бөлімінде танысуға болады.