"Панорама" КБ-да 14.2.0-нұсқалы "Панорама" ГАЖ әзірленді. Жаңа нұсқада нақты уақытта Ғаламтор желісіне қосылған қашықтан бейнекамералардан бейне ағындарды қарап шығу мүмкіндігі қосылды. Бейнекамералардың орналасуы жергілікті жердің картасында, қаланың, ғимараттың жоспарында, өнеркәсіптік аумақта, үш өлшемді модельде әртүрлі шартты белгілердің (объектілердің) көмегімен белгіленуі мүмкін. Егер камера көлік құралында бекітілген болса, объектілер жылжымалы болуы мүмкін. Объектілер семантикасында бейне ағынға немесе камераның ір-мекенжайына сілтеме көрсетіледі. Авторландыру параметрлері әрбір қосылған кезде енгізілуі немесе клиенттік компьютерде кодталған түрде жадта сақталуы мүмкін. Бейне ағындармен геодеректердің интеграциясы жергілікті жердің күйінің мониторингі, қозғалысты басқару жүйелерінің, күзет жүйелерін және басқаларды салуды жеңілдетеді. Бейне кескінді қарап шығу үшін "Ctrl+Shift+тінтуірдің сол жақ батырмасы" пернелер тіркесімінің көмегімен объект-камераны таңдау керек.

Бағдарлама бейнені бейне деректердің әртүрлі көздерінен шынайы уақыт режимінде бір уақытта қарап шығуға мүмкіндік береді. Бейнені қарап шығу терезесінің өлшемі бейне ағынның ажыратымдылығына сәйкес келеді. Қажет болған кезде терезені бүкіл экранға жазуға болады. Бейнекамераға қосылуды теңшеу "Объектіні таңдау" диалогында орындалады. "Семантика" бетбелгісінде "Бейне кескінге сілтеме" семантикасын таңдау, қос басу арқылы "Бейне камераға қосуды теңшеу" диалогын белсендіру, бейне ағынға url-сілтемені немесе камераның ір-мекенжайын және авторландыру параметрлерін енгізу керек.

HTTP және RTSP деректерді жіберу хаттамалары қуатталады. Қосылған камера және оның күйі туралы деректер ағымдағы сәтте диалогта бейнеленетін болады. Авторландыру параметрлерін сақтау үшін "Құпиясөзді жадта сақтау" режимін таңдау және "Пайдаланушыны сәйкестендіру" ашылған диалогта пайдаланушының кодын енгізу керек. Пайдаланушының коды операциялық жүйеде пайдаланушының бір тіркеулік жазбасы үшін бірыңғай болуы керек. Камераны картаның объектісімен визуалды сәйкестендіру үшін "Камераның түсін" тағайындау керек. Бұл ретте картадағы камера-объекті пайдаланушымен таңдалған түске ие болады және бейне кескінді қарап шығу диалогының жақтауына сәйкес келеді.

"ТЖ болжау" қолданбалы тапсырмасы жете аяқталды. Тапсырманың жаңа нұсқасында ТЖ-ның болжанатын аймақтарын кеңістіктік модельдеу апаттың эпицентріне осьтік меридианды орнатумен WSG-84 эллипсоидында UTM проекциясында орындалады, содан кейін әлдеқашан дайын нәтиже пайдаланушы есептеуді орындаған картаның проекциясына түрлендіріледі. Мұндай амал бастапқы картаның проекциясының параметрлерімен қамтамасыз етілген бұрыштық шамалар мен қашықтықтардың қателіктерін барынша азайту есенбінен ең нақты деректерді алуға мүмкіндік береді. Бұл ретте ТЖ аймақтарының объектілер контурларының тіке сызықты кесінділеріне осы кесінделердің жоғары сапалы түрлендіруі және оларды мақсаттық картада доғаларға айналдыру үшін метриканың қосымша нүктелері қосылады. Көрсетілген түзетулер биіктіктер матрицасы бойынша есептелетін сұйықтықтың төгілуімен байланысты ТЖ болжаудың есептелген тапсырмаларына қатысты емес. Осы модельдер үшін есептеу биіктіктер матрицасы үшін орнатылған тура сол проекцияда жүзеге асырылады. Модельдеудің нәтижелері бойынша картада ақпаратты шығару зақымдау аймақтарының семантикаларын толтырумен, апаттардың эпицентрлерін түсірумен және эпицентрлердің қолтаңбаларымен толықтырылды. Химиялық қауіпті объектідегі ТЖ моделінің шығыс параметрлерінің тізбесіне "бұлтты тасымалдау жылдамдығы" параметрі қосылды. ТЖМ мамандарының ескертулері бойынша бастапқы деректерді енгізу және модельдеудің нәтижелерін бейнелеу нысандарында жеке параметрлердің атауларын түзету орындалды.

"Кіріс объектілер бойынша семантиканың мәндерін есептеу" тапсырмасы жете аяқталды. Бірнеше карталар болған кезде бастапқы деректерді өңдеу режимін таңдау – бір немесе барлық ашық карталарды өңдеу мүмкіндігі қосылды. Бөлінген полигнондарға тиістілігі талданатын объектілердің тізбесін теңшеу кезінде "Сүзгі" батырмасы бойынша "Бір аттас сыныптауышы бар барлық карталар үшін орнату" қасиетін қосу/өшіру керек.

"Кеңістіктік-логикалық байланыстар" қолданбалы тапсырмалар тобында "Семантиканы кіріс объектілеріне тасымалдау" тапсырмасы жете аяқталды. Тапсырманы орындау үшін теңшелімдер екі бетбелгіге бөлінген: Жалпы теңшелімдер – кіріс картасы мен шығыс картасын таңдау, полигондар мен өңдеу режимдерінің тізімін және "Семантикаларды теңшеуді" орнату. "Семантикаларды теңшеу" бетбелгісінде кіріс объектілеріне жазу үшін сипаттамаларды көптеген таңдау мүмкіндігімен атрибуттар тізімі бар кесте бейнеленеді. Аймақ-объектіні және кіріс объектілерінің бірегей нөмірлерінің тізімін орнату есебінен семантикаларды іздеу мәнмәтініне тасымалдау процесін орындау оңтайландырылды.

"Аты: мәні" форматында объектілердің пайдаланушылық семантикаларын (атрибуттарын) қуаттау қосылды. Өрістерінің аттары RSC-ден алынған семантикалар кілттерімен сәйкес келмейтін сипаттамалар үшін SHP және KML форматтарынан жергілікті жер туралы сандық векторлық деректерді импорттау кезінде 32862 коды бар пайдаланушылық семантика жазылады. Пайдаланушылық семантикалар RSC сыныптауышының семантикалар тізімінде сипатталмаған объектінің кез келген қасиеттерін жазу үшін қолданылуы мүмкін. Кез келген объектіге пайдаланушылық семантикалардың кез келген саны берілуі мүмкін.

"Картаны басып шығару" тапсырмасы жете аяқталды. Басып шығарылатын аймақты JPG, PNG, TIF және PDF графикалық файлдарына бет бетімен сақтау мүмкіндігі іске асырылды. JPG, PNG, TIF форматтарына сақтау кезінде таңдалған беттердің санына сәйкес келетін файлдар саны қалыптасады. Файлдың аты файлдың атауын және беттің нөмірін, мысалы, noginsk_1.jpg қамтиды. PDF-те сақтаған кезде бір көп беттік құжат қалыптасады.

"Есеп берулер конструкторы" тапсырмасы жете аяқталды. "Аңызды қалыптастыру" режимінде картада болатын әр типті объектілердің саны туралы ақпаратты аңыз картасында бейнелеу мүмкіндігі қосылған.

Топографиялық карталарды автоматтандырылған жалпылау тапсырмасы жете аяқталды. "Арналардың көрінушілік шекараларын орнату" режимі әзірленді. Жаңа режим арналар желісін қарапайымдату үшін арналған. Желіні қарапайымдатуға картаның базалық және және одан ұсақтау масштабтарында төмендетілген мәнді арналардың көрінушілігін өшіру көмегімен қол жеткізіледі. Арнаның маңыздылық дәрежесі арнаның типімен, ұзындығымен және оның басқа арналар мен өзендерге қатысты орналасу сипатымен анықталады. Бұл тапсырмада объектілердің екі санаты қарастырылады: басым және алып тасталатын объектілер. Көрінушілігі өзгермейтін объектілер басым болып табылады. Мұндай объектілерге өзендер жатады. Алып тасталатын объектілер – бұл көрінушілігінің жоғарғы шегі картаның базалық масштабына қатысты 1 деңгейге төмендетілетін объектілер. Мұндай объектілерге арналар жатады. Алып тасталатын объектілер келесі жағдайларда басым санатына ауысуы мүмкін: басым объекті алып тасталатынға жанасады; алып тасталатын объекті белгіленген минималды ұзындықтан (картада 10 мм) үлкен ұзындыққа ие, алып тасталатын объекті жақтауға жанасады.

Аудандық гидрографияны жалпылау процедуралары, сызықтық өзендер мен жолдардың көрінушілігін орнату жете аяқталды. Аудан бірлігіне құрылыстардың жоғары тығыздығы бар аймақтарда құрылыстардың ығысу мен іріктеу алгоритмі нақтыланды. Жол желісінің объектілерімен қиылысатын құрылыстарды арнайы өңдеу қосылды.

"Абсолютті биіктерді бақылау" тапсырмасының "Триангуляция бойынша" бейіндеу режимі жете аяқталды. Бақылау процесін тездету үшін өңдеу алгоритмі оңтайландырылды. Картаның объектілері бір рет оқылады, әр объект триангуляцияның барлық қырларымен бейінделеді. Жаңа алгоритм бойынша бақылауды орындау уақыты 3-5 есе азаяды. Биіктіктердің белгілерінің үлкен саны және изосызықтардың аз саны бар жазық рельеф үшін "Триангуляция бойынша" бейіндеу режимі көлденең және тік бағыттар бойынша биіктіктерді іздеу кезінде мүмкін болатын жаңсақтықтарды жоққа шығарады, бұл ақпараттық емес хабарламалардың санын азайтады және бақылау нәтижелерін талдауды жеңілдетеді. Триангуляцияның шыңдары мыналар болып табылады: нүктелік объекті (биіктіктің белгісі, МГЖ бекеті, кемер белгісі), абсолютті биіктігі бар аудандық объектінің метрика нүктесі (көл, су қоймасы), горизонталь метрикасының нүктесі.

"Объектілер метрикасын түзету" ("Қосалқы объекті" режимі) тапсырмасы жете аяқталды – қосалқы объектілер бір-бірінен Келісу шегінен аспайтын қашықтықта орналасқан шартымен жалпы нүктесі бар сызықтық қосалқы объектілерді біріктіру мүмкіндігі қосылды. Шекті теңшеу диалогта орындалады, әдепкі қалпы бойынша шек картада 0.1 мм-ге тең. Операцияны орындау нәтижесінде біріктірілген контурлар метрикасымен қосалқы объектілер құрылады немесе қосалқы объектінің метрика нүктесі шарттарды сақтаған кезде негізгі объектіге қосылады. Берілген қадаммен сызықтық және аудандық объектілердің метрикаларын интерполяциялау мүмкіндігі қосылған. Процедура объектілер метрикасына объектінің жалпы геометриясын өзгертусіз берілген қадаммен жаңа нүктелерді қосуға арналған. Бұл, мысалы, ұсақ масштабты карталардың объектілерінің контурларын цилиндрлік проекциялардан конустық және азимуттық проекцияларға дұрыс түрлендіруге мүмкіндік береді.

Бағдарламаның жаңа нұсқасын Жүктеу бөлімінде жүктеуге болады.

"Панорама» ҚБ мамандары Ұлттық экологиялық ақпарат орталығының (NOAA) деректері бойынша қалыптасқан Әлем аумағында магниттік иілу мәндерінің картасын дайындады және сайтта жариялады. Әлем аумағында магниттік иілу туралы бастапқы деректер NOAA сайтында 23.12.2021 жылғы күйі бойынша 0.1 градус қадамымен 500 м биіктікте магниттік иілу мәндерінің кестесі түрінде (CSV форматы) алынды. Магниттік иілу туралы бастапқы деректерге авторлық құқықтар туралы ақпарат осы жерде келтірілді.

Карта "Панорама" көмегімен, аэронавигациялық жіктеуішті пайдалана отырып, 1 км қадамымен магниттік иілу мәндерінің алдын ала дайындалған матрицасы бойынша изогон түрінде дайындалды. Карта аэронавигациялық ақпарат құжаттарын дайындау үшін және навигациялық тапсырмаларды шешу үшін дайындала алады.

Тегін карталар жүктеп алу үшін "Цифрлық карталар" парағында қолжетімді.

"Панорама" КБ-да Astra Linux SE, ОС Альт 8 СП, Ubuntu 18.04, CentOS 8, CentOS 7 және MS Windows операциялық жүйелеріне арналған 10.2 нұсқалы Сервер ГАЖ әзірленді. Бағдарламаның жаңа нұсқасында серверде жаңартылған кезде кеңістіктік деректер базаларының күйін синхрондау және бейнені белсенді жаңарту арқылы ондаған миллион жазбаларды өңдеген кезде клиенттерге оларды картографиялық ұсыну жеделдетілді. Сервердегі және клиенттегі деректер базасын кэштеу алгоритмдері толықтырылды, деректердің күйлерін синхрондаған кезде сервер мен клиенттің арасында берілетін деректердің көлемі оңтайландырылды.

Сервер ГАЖ белгіленген шартты белгілерде векторлық карталар түрінде ұсыну үшін, нысандардың координаттары мен атрибуттарын редакциялау үшін, қолданбалы тапсырмаларды шешу үшін OGC 06-103r4: "OpenGIS Implementation Standard for Geographic information – Simple feature access – Part 1: Common architecture" стандартына сәйкес кеңістіктік деректерге қолжетімдікті қолдайтын PostgreSQL, Oracle және Microsoft SQL Server ДББҚ басқаруымен кеңістіктік деректер базаларымен жұмыс жасауды қолдайды.

Деректерді автоматты түрде репликациялау, резервтік көшіру және қорғау арқылы кеңістіктік деректерді бөліп сақтау және өңдеу үшін серверлердің өзара көп деңгейлі қосылуын қамтамасыз етеді. Мұндай сәулет деректерді тарату желісінің жүктемесін ондаған есе төмендетеді, деректерге қолжетімдікті жеделдетеді және жұмыстың сенімділігін арттырады.

Бағдарламаның жаңа нұсқасы Жүктеу парағында жүктеп алу үшін қолжетімді.

"Панорама" КБ мамандары Ресейді әкімшілік-аумақтық бөлу картасын дайындады және "Кеңістіктік деректер банкі" геопорталында орналастырды. Карта OpenStreetMap деректері бойынша қалыптастырылды, бастапқы деректер Geofabrik сайтынан алынды. Карталармен жұмыс істеу үшін Панорама Мини ГАЖ бағдарламасын немесе "Панорама" КБ-ның басқа бағдарламалық өнімдерін пайдалануға болады.

Карта 1:5 000 масштабтағы (map5000m) ірі ауқымды жоспарлардың жаңғыртылған сыныптауышына келтірілген және қапталынған жобада (mptz) сақталған. MPTZ форматындағы жобаның құрамына өңірдің аумағына (ел, федерация субъектісі, әкімшілік аудан) арналған сандық карта, әкімшілік-аумақтық бөліністің картасы және сандық сыныптауыш кіреді. Кеңістіктік деректер банкінде жаңартуларды орналастыру Сандық карталардың деректерінің және ЖҚЗ деректерінің банкі бағдарламасының көмегімен орындалған. Кеңістіктік деректер банкінің ішіндегісін геопорталда жариялау және жүктеу үшін деректерге қолжетімділік GIS WebServer SE құралдарымен іске асырылған.

OpenStreetMap деректерінің негізіндегі тегін карталар "Сандық карталар" бетінде жүктеу үшін қолжетімді.

"Панорама" КБ-да 14.2.5 нұсқалы GIS WebService SE әзірленді. Жаңа нұсқада кеңістіктік деректерді іздеу мен бейнелеу жеделдетілді. Деңгейлері мен қолдану мақсаттары әртүрлі ақпараттық жүйелер геодеректердің үлкен көлемдерін пайдаланады. Кеңістіктік деректерді жылдам бейнелеу үшін және олар бойынша іздеу үшін өңдеудің заманауи тәсілдері қажет. GIS WebService SE-ге Big Data-мен жұмыс жасаған кезде көптеген автоматтандырылған технологиялар кіреді. Зияткерлік технологияларды пайдалана отырып, сервис аса қысқа мерзім ішіне деректерді өңдеуге және деректер базаларына қолжетімдік беруге мүмкіндік береді, оларда ақпараттың өзгеру жылдамдығы бір секундта жүздеген мың транзакцияға жетеді.

Бағдарламада кеңістіктік деректермен жұмыс жасау бойынша қолданылатын сауалдардың тізімі кеңейтілді. GIS WebService SE пайдаланатын GIS WebServer SE, Деректер банкі, GIS WebToolkit SE сияқты қосымшалар Big Data өңдеу бойынша бірқатар жаңа мүмкіндіктер алды. Бос тайлдарды немесе белгілі өлшемді тайлдарды тазартуға жаңа сауал енгізілді. Бұл сауал бөгде геопорталдар (деректерді сервис арқылы қайта жариялаған кезде) қате туралы хабарламалардың орнына бос суреттерді шығарады. Алынған тайл бос екенін және оны кэште сақтамайтынын сервис автоматты түрде түсіне алады немесе қатені көрсете алады. Бірнеше нүктеге кіру арқылы бағытты құруға сауал жасалды. Барлық бұрылу нүктелері мен учаскелер бойынша қозғалу уақыты көрсетілген бағыттың сипаттамасын сауал бойынша алуға болады. Нүктелік нысандардың басқа нысандармен қиылысуының сауалы жүзеге асырылды. Сервер ГАЖ-да құжаттар қоймасынан файлды жүктеуге сауал енгізілді. Сауалдардың бір бөлігі уақыт бойынша орындалатын класқа ауыстырылды. Операцияны орындау пайызы туралы мәліметтер алу үшін жаңа сауалдар енгізілді. Координаттарды бір жүйеден басқа жүйеге конвертациялау сауалы және нүктелер жиынтығын JSON файлы бойынша конвертациялау сауалы жүзеге асырылды. Ерікті файлды нысанға бекіту сауалы енгізілді. Ақпарат ретінде галереяға арналған суреттер, фидеофайлдар, құжаттар және басқа деректер бола алады. Олар жергілікті жүктеле алады, сондай-ақ Сервер ГАЖ-ға жүктеле алады. Картадан нысан бойынша немесе сауал арқылы ерікті нысан бойынша бедердің бейінін құру атқарымы енгізілді.

Сервистің әкімшісі толықтырылды. Бір мезгілде бірнеше қабатты кэшті жаңарту мүмкіндігі енгізілді. Сервер ЖАҚ-да, деректер базасында немесе Деректер банкінде қашықтан орналасқан деректермен жұмыс жасау сенімділігі ұлғайтылды.

Нүктеде нысандарды іздеу жақсартылды – деректер жылдамырақ беріледі және жауап көрінбейтін немесе сауал жүргізу нүктесіне жақын орналасқан нысанды қамтымайды. Нысандардың санын шығару шектелген кезде күрделі сауалдарда өтпелі іздеу жақсартылды. Нысанның семантикасынан файлды іздеу деректердің жергілікті орналасу орнын немесе Сервер ЖАҚ-да орналасу орнын автоматты түрде анықтайды және деректерді шығарады. Іздеу кезінде семантикалардың кодтарын шығару және сілтеме типіндегі семантикаларды файлға шығару мүмкіндігі енгізілді.

Сервиспен JSON форматында өзара әрекеттесу бойынша жаңа хаттама енгізілді. Барлық дерлік сауалдар және сервиске арналған деректер JSON немесе XML-RPC форматында табысталуы мүмкін. Транзакцияларға GeoJSON форматында қолдау көрсетілді.

Хабарламаларды сервистің қателер файлдарына шығару жақсартылды. Қате сипатталған хабарлама және осы қатеге жауап беретін сауал шығарылатын хабарлама енгізілді. Деректер базасына деректерді жүктеген кезде диагностикалық хабарламалар кеңейтілді. Сервис жұмысының статистикасының файлы сервисті әр іске қосу үшін жасалады, осылайша одан әрі талдау үшін ақпарат жинауға мүмкіндік береді.

Деректер базасымен жұмыс жасаған кездегі мүмкіндіктер кеңейді. Деректер базасынан геожабындарды экспорттау сауалдары, талаптардың үлгітүрі бойынша деректердің кіріс жиынтықтарын бақылау сауалдары, карта парақтарының жиынтығын орындайтын сауалдар енгізілді. Деректер базасымен жұмыс жасау және олардың ақпаратын өңдеу жеделдетілді.

GIS WebService SE барлық халықаралық стандарттарды (OGC WFS, WFS-T, WMS, WMTS, WCS) қолдайды, олардың көмегімен кеңістіктік деректер беріледі және бейнеленеді. Бағдарламада кез-келген координаттардың пайдаланушылық немесе жергілікті жүйелері бойынша тайлдарды беру мүмкіндігі жүзеге асырылды. Қосымша Windows және Linux тұғырнамаларында жүзеге асырылды, Apache, IIS және nginx web-серверлерімен үйлесімді.

Бағдарламаның жаңа нұсқасы және құжаттама сайтта Жүктеу бөлімінде жарияланған.